Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη

Κάθεται με έναν ζεστό καφέ ανάμεσα στα χέρια του. Με κοιτάζει με ένα χαμόγελο, κάπως μετρημένο, αλλά με καλή διάθεση, έτοιμος να μιλήσει, αλλά και έτοιμος να ρωτήσει και ο ίδιος. Περιμένει την πρώτη μου ερώτηση, ή έστω ένα νεύμα πως μπορεί να αρχίσει να μιλάει. Παίρνει μια ανάσα, εγώ σκύβω πιο μπροστά, και η “ανάγνωση” ξεκινάει.

Αυτή είναι η δική μου εμπειρία από την ανάγνωση ενός “ζωντανού βιβλίου”, μια εμπειρία που θα τη θυμάμαι για καιρό.

Δεν έχεις χρόνο να το διαβάσεις; Μπορείς απλά να το ακούσεις εδώ!

Πάμε ένα βήμα πίσω. Τι είναι η “Ζωντανή Βιβλιοθήκη” και πώς βρέθηκα να διαβάζω κι εγώ ένα από τα βιβλία της κάποιο ηλιόλουστο Κυριακάτικο πρωινό;

Η “Ζωντανή Βιβλιοθήκη” είναι ένας θεσμός που ξεκίνησε από τη Δανία το 2000 και έκτοτε έχει ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο. Άνθρωποι από διάφορα στρώματα, ομάδες, και κατηγορίες δέχονται να γίνουν οι ίδιοι βιβλία καθώς αφηγούνται τις ιστορίες τους στους αναγνώστες, απαντούν στις ερωτήσεις τους, και προσπαθούν να σπάσουν το σφιχτό κλοιό των προκαταλήψεων μέσα στον οποίο ζούμε οι περισσότεροι από εμάς.

Έχοντας ακούσει για τη “Ζωντανή Βιβλιοθήκη” στο παρελθόν, όταν το Ίδρυμα Γουλανδρή, μία από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στα μουσεία της Αθήνας, διοργάνωσε μια εκδήλωση με τα δικά της, ελληνικά ως επί το πλείστον, βιβλία, δε γινόταν να το χάσω, και κάπως έτσι, βρέθηκα να κρατάω στα χέρια μου έναν μικρό κατάλογο με βιβλία, πολλά από τα οποία δεν είχα “ξαναδιαβάσει” ποτέ. Πρόσφυγες, μετανάστες, Ρομά, transgender, vegan, ήταν μερικοί μόνο από τους τίτλους που φιλοξένησε το Ίδρυμα Γουλανδρή.

Σε αυτό το Κυριακάτικο πρωινό συνομίλησα με έναν διαμεσολαβητή των Ρομά, έναν καλοστεκούμενο κύριο, Ρομά και ο ίδιος, που μου εξήγησε από πού ξεκίνησαν οι Ρομά, πώς είναι η ζωή τους σήμερα, και τι κάνει ο ίδιος, ταξιδεύοντας στον κόσμο, και προσπαθώντας να βοηθήσει με τον τρόπο του όλους εκείνους που δεν έχουν καταφέρει να βρουν τη θέση τους στην κοινωνία.

Μετά συνάντησα τον Χ., έναν ομοφυλόφυλο μετανάστη από το Ιρακ, που εγκατέλειψε τη χώρα του όταν συνειδητοποίησε πως δε θα μπορούσε να ταιριάξει ποτέ σε αυτή την κλειστή κοινωνία. Οπλισμένος με πείσμα, ήρθε στην Ελλάδα όπου πλέον έχει βρει δουλειά και έχει χτίσει τον δικό του κύκλο αποδοχής. Ο Χ. μου μίλησε για τον θετικό τρόπο με τον οποίο τον δέχτηκαν οι Έλληνες αλλά και για το πόσο σημαντικό είναι το τι επιλέγεις να κρατάς τελικά από καθετί που σου συμβαίνει.

Τελευταίο μου βιβλίο, το πιο δύσκολο, το πιο δυσανάγνωστο αν θες από τα τρία: η Σ., μια νεαρή transgender, με μεγάλο χαμόγελο και ανοιχτή διάθεση να μιλήσει και να μοιραστεί την ιστορία της. Στα 7 της φορούσε τα ρούχα της μαμάς της, και όταν την πήγαν σε ψυχολόγο, η πρώτη ερώτηση του ήταν: “νιώθεις ότι έχεις γεννηθεί σε λάθος σώμα;”. Bullying, επιθέσεις, απορρίψεις και πάμπολλες απογοητεύσεις από δήθεν φίλους. “Όλοι κάτι θέλουν από εσένα,” μου λέει, “αν δεν είχα τους γονείς μου, δε θα ήμουν εδώ που είμαι.” Η Σ. θέλει απλά να ζήσει τη ζωή της. Δεν ξέρει τι της επιφυλάσσει το μέλλον, αλλά κάνει το καλύτερο δυνατό που μπορεί, κι αυτό είναι συχνά αρκετό.

Τι μου δίδαξαν τα Ζωντανά βιβλία που είχα την ευκαιρία να ξεφυλλίσω; Ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η παιδεία που έχει καθένας από εμάς. Και ότι πρέπει να βλέπουμε και να κρίνουμε τις πράξεις και όχι την κατηγορία όπου πιστεύουμε ότι ανήκει κάποιος. Μα το πιο σημαντικό από όλα το ότι οι ανθρώπινες σχέσεις που χτίζουμε είναι το πρώτο και το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή μας, και ότι στο τέλος, αυτό που μας απομένει είναι όλοι εκείνοι με τους οποίους τα μονοπάτια μας διασταυρώθηκαν, αλλάζοντας έστω και λίγο, την πορεία της ζωής μας.

Αν λοιπόν βρεθεί και εσένα στο δρόμο σου μια “Ζωντανή Βιβλιοθήκη”, άρπαξε την ευκαιρία και διάβασε ένα βιβλίο διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Και όπως πολύ σοφά λένε, να θυμάσαι: “Don’t judge a book by its cover”.

Αν σου άρεσε αυτό το κείμενο…

Pin this